Czym jest alergia pokarmowa u dzieci?
Alergia pokarmowa u dziecka to nieprawidłowa reakcja układu odpornościowego na określone składniki pożywienia. Organizm malucha błędnie rozpoznaje niektóre białka jako zagrożenie i wytwarza przeciwciała IgE, co prowadzi do wystąpienia objawów alergicznych. W przypadku niemowląt i małych dzieci najczęstszymi alergenami są białka mleka krowiego, jaja kurzego, pszenica, orzechy oraz niektóre owoce i warzywa.
Jakie są najczęstsze przyczyny alergii pokarmowej u dziecka?
Przyczyny alergii pokarmowej u dzieci są złożone i obejmują zarówno czynniki genetyczne, jak i środowiskowe. Jeśli jedno z rodziców ma alergię, ryzyko wystąpienia jej u dziecka wzrasta nawet do 40%. Wpływ mają również zanieczyszczenie środowiska, nadmierna higiena, a także sposób żywienia w pierwszych miesiącach życia. U niemowląt karmionych mlekiem modyfikowanym ryzyko alergii jest wyższe niż u tych karmionych piersią.
Objawy alergii pokarmowej u dziecka – jak je rozpoznać?
Objawy alergii pokarmowej u dziecka mogą być bardzo różnorodne i dotyczyć różnych układów. Najczęściej występują reakcje skórne, takie jak wysypka, świąd, atopowe zapalenie skóry (AZS) czy obrzęk warg i twarzy. Ze strony układu pokarmowego mogą pojawić się kolki, ulewanie, biegunka, wymioty lub bóle brzucha. U niektórych dzieci alergia objawia się również katarem, kaszlem, dusznościami lub zapaleniem spojówek.
W najcięższych przypadkach może dojść do wstrząsu anafilaktycznego, który stanowi bezpośrednie zagrożenie życia. Objawy anafilaksji to m.in. spadek ciśnienia, trudności w oddychaniu, obrzęk gardła i utrata przytomności. W takiej sytuacji konieczna jest natychmiastowa pomoc medyczna.
Jakie produkty najczęściej wywołują alergię u dzieci?
Wśród najczęstszych alergenów pokarmowych u dzieci wymienia się tzw. „wielką ósemkę”, która obejmuje: mleko krowie, jaja kurze, orzechy (zwłaszcza ziemne), soję, pszenicę, ryby, skorupiaki i sezam. U niemowląt dominuje alergia na białka mleka krowiego, natomiast u starszych dzieci częściej występują reakcje na orzechy, owoce morza i niektóre warzywa. Warto pamiętać, że nawet śladowe ilości alergenu mogą wywołać silną reakcję.
Jak diagnozuje się alergię pokarmową u dziecka?
Diagnostyka alergii pokarmowej u dziecka opiera się na szczegółowym wywiadzie lekarskim, obserwacji objawów oraz testach alergicznych. Lekarz może zlecić testy skórne (prick testy) lub badania krwi w kierunku przeciwciał IgE. W niektórych przypadkach stosuje się również próby prowokacyjne, polegające na podaniu podejrzanego alergenu pod kontrolą specjalisty. Pomocne może być prowadzenie dzienniczka żywieniowego, w którym rodzice zapisują spożywane przez dziecko produkty i ewentualne reakcje.
Leczenie alergii pokarmowej u dzieci – dieta eliminacyjna i farmakoterapia
Podstawową metodą leczenia alergii pokarmowej u dziecka jest dieta eliminacyjna, polegająca na całkowitym wykluczeniu alergenu z jadłospisu. W przypadku niemowląt karmionych piersią, matka również musi stosować odpowiednią dietę, ponieważ alergeny mogą przenikać do mleka. Jeśli dziecko jest karmione mlekiem modyfikowanym, lekarz może zalecić hydrolizaty białkowe lub preparaty aminokwasowe.
W niektórych przypadkach konieczne jest włączenie leków przeciwhistaminowych lub sterydów, zwłaszcza przy nasilonych objawach skórnych lub oddechowych. W przypadku ryzyka wstrząsu anafilaktycznego rodzice powinni mieć przy sobie adrenalinę w formie autoinjektora.
Czy dziecko może wyrosnąć z alergii pokarmowej?
Wiele dzieci z czasem nabywa tolerancję na alergeny pokarmowe. Najczęściej dotyczy to alergii na mleko krowie i jaja – nawet 80% maluchów wyrasta z niej przed ukończeniem 5. roku życia. Niestety, alergia na orzechy, ryby czy skorupiaki zwykle utrzymuje się dłużej, czasem nawet przez całe życie. Aby sprawdzić, czy dziecko stało się tolerancyjne, lekarz może zalecić kontrolne próby prowokacyjne.
Jak zapobiegać alergii pokarmowej u dziecka?
Profilaktyka alergii pokarmowej u dziecka obejmuje przede wszystkim karmienie piersią przez pierwsze 6 miesięcy życia oraz stopniowe rozszerzanie diety po 4.-6. miesiącu. Nie ma potrzeby opóźniania wprowadzania potencjalnie alergizujących produktów, takich jak jaja czy orzechy, o ile nie ma ku temu wyraźnych wskazań lekarskich. Ważne jest również unikanie przetworzonej żywności i dbanie o różnorodność diety.
Alergia pokarmowa u dziecka może być wyzwaniem dla rodziców, ale przy odpowiedniej diagnostyce i leczeniu maluch może normalnie się rozwijać. Kluczowe jest ścisłe współdziałanie z lekarzem, dietetykiem i innymi specjalistami, aby zapewnić dziecku bezpieczeństwo i komfort życia.
Nazywam się Damian Cebrowski i jestem autorem artykułów na stronie mamaipapawpraktyce.pl. Piszę o tematach, które są bliskie każdemu rodzicowi, starając się przekazać praktyczne porady, inspiracje oraz cenne wskazówki.
