Grażyna Szapołowska – droga do aktorskiej sławy
Grażyna Szapołowska to jedna z najbardziej rozpoznawalnych i cenionych aktorek w Polsce. Urodzona 19 września 1953 roku w Bydgoszczy, od najmłodszych lat marzyła o aktorstwie. Jej rodzina miała korzenie łotewsko-polskie (ojciec) i litewsko-polskie (matka Wanda), a w wieku siedmiu lat przeniosła się do Torunia. Wychowywała się w trudnych warunkach – ojciec opuścił rodzinę, gdy miała zaledwie 11 lat, co wpłynęło na jej silny i niezależny charakter.
Już po maturze wyjechała do Jeleniej Góry, gdzie zadebiutowała w Teatrze Dolnośląskim rolą Rusałki w spektaklu Legenda. To był początek jej artystycznej drogi. Dwa lata później rozpoczęła współpracę z Wrocławskim Teatrem Pantomimy, a w 1977 r. ukończyła Wydział Aktorski Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Warszawie.
Znaczące role filmowe i współpraca z Kieślowskim
Choć w czasie studiów pojawiała się w epizodach (m.in. w Czterdziestolatku i Lalce), prawdziwy przełom przyszedł w latach 80. W 1981 r. zagrała lesbijską dziennikarkę Livię w filmie Márty Mészáros Inne spojrzenie, co w ówczesnej Polsce było odważnym wyborem. Wkrótce potem wystąpiła u boku Jana Nowickiego w kultowym Wielkim Szu, który na zawsze wpisał się w historię polskiego kina.
Jednak najważniejsze filmy jej kariery powstały we współpracy z Krzysztofem Kieślowskim. W Bez końca (1984) wcieliła się w rolę Urszuli Zyro, a w Krótkim filmie o miłości (1988) zagrała Magdalenę, dojrzałą kobietę obserwowaną przez młodego chłopaka. Za tę drugą rolę otrzymała Srebrnego Hugo na festiwalu w Chicago oraz nagrodę za najlepszą kreację aktorską na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni. To właśnie ona zaproponowała Kieślowskiemu zmianę zakończenia pełnometrażowej wersji filmu, które ostatecznie stało się jednym z najbardziej poruszających momentów w jego twórczości.
Telimena w „Panu Tadeuszu” i inne wielkie kreacje
W 1999 r. Andrzej Wajda powierzył jej rolę Telimeny w ekranizacji Pana Tadeusza. Jej pełna gracji i ironii postać została entuzjastycznie przyjęta zarówno przez krytyków, jak i widzów. Nagrodzono ją za to Orłem w kategorii najlepsza rola kobieca, a w plebiscycie Telekamery 2000 zajęła wysokie piąte miejsce.
Wcześniej, w 1997 r., zagrała w Kronikach domowych Leszka Wosiewicza, przejmująco portretując matkę zmagającą się z trudami codzienności. Z kolei w Magnacie Filipa Bajona (1986) i Przez dotyk Magdaleny Łazarkiewicz udowodniła, że potrafi odnaleźć się w różnych gatunkach i stylach filmowego opowiadania.
Życie prywatne – burzliwe związki i miłość po latach
Choć Grażyna Szapołowska odnosiła sukcesy zawodowe, w życiu prywatnym długo nie mogła zaznać stabilizacji. W 1975 r. poślubiła aktora Marka Lewandowskiego, starszego o siedem lat. Ich małżeństwo przetrwało zaledwie kilka miesięcy – aktorka przyznała później, że nie była gotowa na rodzinne życie, skupiając się na karierze.
Drugim mężem został Andrzej Jungowski, z którym ma córkę Katarzynę (ur. 1978). Po rozwodzie związała się z dziennikarzem Pawłem Potoroczynem, ale i to małżeństwo nie przetrwało próby czasu. Dopiero w 2002 r. znalazła szczęście u boku Eryka Stępniewskiego, przedsiębiorcy polskiego pochodzenia mieszkającego we Francji. Jak sama przyznaje, w końcu spotkała mężczyznę, z którym może budować trwałą relację.
Powrót na deski teatru i inne artystyczne pasje
Oprócz filmu, Grażyna Szapołowska zawsze wracała do teatru. W latach 1977–1984 i 2004–2011 była związana z Teatrem Narodowym w Warszawie, gdzie grała m.in. księżniczkę w Śnie srebrnym Salomei Juliusza Słowackiego. W 2011 r. została dyscyplinarnie zwolniona przez Jana Englerta, gdy zamiast na spektakl pojawiła się na nagraniu programu Bitwa na głosy.
Jej pasją jest także piosenka aktorska – śpiewa sopranem i w 2008 r. wzięła udział w programie Jak oni śpiewają. W 2016 r. wydała płytę Kochaj mnie, a wcześniej książki: Ścigając pamięć, Poza mną i Pocałunki.
Spektakl „WISŁAWIE – GRAŻYNA” i aktualne projekty
W 2023 r. Grażyna Szapołowska wróciła na scenę w spektaklu WISŁAWIE – GRAŻYNA, poświęconym Wisławie Szymborskiej. W reżyserii Katarzyny Jungowskiej, z muzyką Karo Glazer, czytała wiersze noblistki, m.in. Nic dwa razy się nie zdarza. Projekt powstał w setną rocznicę urodzin poetki i spotkał się z wielkim uznaniem.
W 2025 r. widzowie mogli ją zobaczyć w 16. edycji Tańca z gwiazdami, gdzie pokazała zupełnie nowe oblicze. Choć nie wygrała, udowodniła, że wciąż jest pełna energii i chętna podejmuje nowe wyzwania.
Grażyna Szapołowska – aktorka, która nigdy nie przestaje zachwycać
Jej kariera trwa już ponad pięć dekad, a Grażyna Szapołowska wciąż pozostaje jedną z najważniejszych postaci polskiej kultury. Odważne role, przejmujące kreacje i nieustanna praca nad sobą sprawiają, że pozostaje ikoną dla kolejnych pokoleń miłośników kina i teatru. Mimo burzliwej przeszłości prywatnej, dziś wydaje się odnajdywać równowagę – między sceną, filmem a życiem u boku ukochanego mężczyzny.
Nazywam się Damian Cebrowski i jestem autorem artykułów na stronie mamaipapawpraktyce.pl. Piszę o tematach, które są bliskie każdemu rodzicowi, starając się przekazać praktyczne porady, inspiracje oraz cenne wskazówki.